Een posttraumatische stress-stoornis

Het komt geregeld voor dat mensen mentale en lichamelijke klachten ontwikkelen nadat ze iets heftigs mee maken. Veel mensen vinden het na een auto-ongeluk bijvoorbeeld een tijdje spannend om auto te rijden. Ze merken dan dat ze meer alert zijn in het verkeer. Of dat ze gaan trillen als ze in de auto stappen. Een ander voorbeeld is dat je na een poging tot inbraak in je huis merkt dat je meer moeite hebt om in slaap te vallen. Ook controleer je vaker of je alle deuren goed op slot doet. Deze klachten zijn dan een reactie op wat je hebt meegemaakt en zijn meestal van korte duur. Mensen kunnen nare ervaringen vaak zelf verwerken. Maar wat als dit niet lukt?

Ongeveer 80% van de Nederlanders maakt in zijn leven een traumatische gebeurtenis mee. Bij ongeveer 7% van deze groep verdwijnen de klachten daarna niet vanzelf. Zij ontwikkelen een posttraumatische stress-stoornis, afgekort tot PTSS.

Wanneer spreek je van een PTSS?

Je spreekt over een posttraumatische stress-stoornis wanneer je voldoet aan een aantal van de volgende kenmerken:

1. Je bent blootgesteld aan de (dreigende) dood, verwonding of (seksueel) geweld van jezelf of een ander. Of je bent hier getuige van geweest, of hebt vernomen dat een familielid of andere naaste iets naars is overkomen.
2. Je herkent je hierna in één of meer van de volgende symptomen:
   – nare herinneringen die zich opdringen
   – nare dromen/nachtmerries
   – flashbacks/herbelevingen
   – lichamelijke en/of psychische stressreacties als je wordt geconfronteerd met iets wat je aan de nare ervaring doet denken of er op lijkt
3. Je vermijdt dingen die je associeert met de nare gebeurtenissen. Je probeert de gevoelens en gedachten die erover hebt weg te drukken. Of je vermijdt bepaalde mensen, plekken, gesprekken, activiteiten of andere situaties die je doen denken aan de nare gebeurtenis.
4. Je merkt dat je je anders voelt en/of anders denkt sinds de nare gebeurtenis. Bepaalde aspecten van de gebeurtenis ben je bijvoorbeeld vergeten. Of je denkt negatiever over de wereld of over jezelf. Het kan zijn dat je je schuldig voelt, somber of gespannen bent, of bijna geen positieve emoties meer ervaart.
5. Je merkt dat je anders reageert op dingen dan voor de nare gebeurtenis.
   Je bent misschien:
   – prikkelbaar
   – hebt woede-uitbarstingen
   – bent roekeloos
   – zelfdestructief
   – je bent schrikachtig of extra alert
   – je concentratie is slechter of je hebt problemen met slapen

Deze klachten moeten daarnaast al langer dan een maand bestaan.

PTSS gaat vaak samen met andere klachten

Het is bekend dat een posttraumatische stress-stoornis vaak samengaat met andere problemen. Mensen met PTSS gaan soms meer alcohol drinken of drugs gebruiken om met de psychische pijn om te gaan. Anderen gaan zich juist afzonderen van vrienden en familie en krijgen zo problemen in hun relaties. PTSS kan ook samengaan met depressie of angststoornissen.

Zoals je ziet, bestaat PTSS uit een verzameling van psychische en lichamelijke klachten. Bij elk persoon met PTSS zien de klachten er anders uit. Daarom mag alleen een zorgprofessional de diagnose PTSS stellen.

Wat kan ik doen als ik me herken in dit verhaal?

Het kan behoorlijk confronterend zijn als je je herkent in de omschrijving van PTSS. Zoals we eerder schreven, mag de officiële diagnose PTSS alleen door een zorgprofessional gesteld worden. Gelukkig zijn er stappen die je kan zetten om van je klachten af te komen. PTSS kan over het algemeen goed behandeld worden, bijvoorbeeld met EMDR.

Als je besluit dat je hulp wil bij het verwerken van je nare ervaringen, dan kan je het beste een afspraak maken bij je huisarts. De huisarts kan je voor behandeling van PTSS doorverwijzen naar een psycholoog. Je kunt ook op in het overzicht van behandelingen op deze website, zoeken naar een behandeling die bij jou past.

Meer lezen over PTSS?

Lees ook deze artikelen op deze website:

Wanneer heb je het over een trauma

EMDR helpt bij het achterlaten van nare ervaringen

Dit artikel is afkomstig van Mentale Kracht 040 en geschreven door Andrea Boeren, psycholoog bij GGzE. Mentale Kracht 040 is een gratis platform, een handreiking van GGzE en Welshop aan iedereen die mentaal wel wat hulp kan gebruiken.